Emekleme 

Kaba motor beceriler, çocuk doğduktan hemen sonra başlar, büyümeyle gelişmeye ve iyileşmeye devam eder. Başı tutma, yatakta dönme, oturma, sürünme, emekleme, yürüme, tırmanma, zıplama, merdiven inip çıkma gibi aşamaları vardır. İyi bir kaba motor gelişim çocuğun alacağı tüm eğitimlere temel oluşturur. Down sendromlu bebekler, hipoton ve eklem bağlarında gevşeklikle doğarlar. Yerçekimi yenmek için yeterli güç oluşturamazlar, kompanse hareket geliştirirler ve gelişim basamaklarına geç ulaşırlar. Fizyoterapi ile bu kompanse hareketlere zamanında müdahale etmek, normal ve kaliteli hareket paternlerini öğretmek gerekir.

Emekleme, kaba motor gelişimin oturma ile ayağa kalkma arasındaki önemli bir basamağıdır. Down sendromlu bebekler, oturduktan hemen sonra emeklemeye geçiş çalışmalarına başlamak gerekir.Bazen aileler bu aşamada zorlukla karşılaşabilirler.


Çocuğum Neden Emeklemiyor? 

1- Emekleme için gerekli olan yüzüstü gelişim yeterli değildir. İlk aylardan itibaren bebek sık sık yüzüstü yatırılarak bu pozisyona alıştırılmalıdır. (gözetim altında)
2- Bebek taşıyıcı koltuklarda sırtüstü pozisyonda çok kalıyordur. Kucakta çok tutuluyor, yerde oyun oynamıyordur.
3- Eklem bağları çok gevşektir, bacaklarını çok açıyor dizlerini biraraya getirmiyordur.
4- Yürütece konmuş, ayakta durma pozisyonuna zamanından önce alıştırılmıştır.
5- Hipotoni nedeniyle gövdesi zayıftır, kolları üzerine ağırlık aktarmıyordur.
6- Motor planlama güçlüğü vardır.
7- Vücut farkındalığı azdır.
8- Vücudunun sağ ve sol tarafını koordineli kullanmıyordur.
9- Dokunma duyusunda hassasiyeti vardır. Elleri ve bacakları ile zemine dokunmak istemiyordur.
10- Vestibuler hassasiyet ve denge problemi vardır.
11- Bebek hazır değilken emeklemeye zorlanmıştır.

Çocuğun neden emeklemediği tespit edildikten sonra aileler fizyoterapistleri ile sorunu aşmak için çalışmaya başlamalıdırlar.
Emekleme için iyi bir yüzüstü gelişim şarttır.


Yüzüstü Gelişim 

- Hayat boyu süren tüm sensorimotor becerilerin temelidir.
- Boyun, bacak, omuz kuşağı ve kol kasları çalışır ve güçlenir.
- Ağız fonksiyonlarını geliştirir.
- Görme duyusunu geliştirir.
- Vücut simetrisi sağlanır.
- Denge ve vücut farkındalığı gelişir.


Emekleme

- Sağ ve sol beyin arasındaki bağlantıyı güçlendirir.
- Koordinasyonu sağlar.
- Denge gelişir.
- El göz koordinasyonu ve iki elin birlikte kullanımı gelişir.
- Kas tonusu artar.
- Omuz kuşağı güçlenir ve ince motor beceriler gelişir.
- Vücut yerçekimine karşı hareket eder.
- Denge gelişir ve vücut farkındalığı artar.
- Eller ve ayaklar değişik yüzeylere temas eder ve dokunma duyusu gelişir.
- Görme duyusu gelişir.
- Omurga şekil alır ve dikey durmaya hazırlanır.
- Hızlı emekleme ile beyindeki bağlantılar güçlenir.
- Bağımsızlık kazandırır.
- Karar verme, amaç, konsantrasyon, hafıza ve dikkati geliştirir.
- Problem çözme becerisi artar.
- Çevre ile etkileşim artar.

Down sendromlu bebeklerin emeklemelerinin, onların gelecekte işlevsel birer birey olmalarına çok katkı yapacağı açıktır. Çocuk emeklemeye başlayınca ev güvenli olacak şekilde düzenlenmelidir. O halde bebeklerin yüzüstü gelişimlerine ve emeklemelerine önem verilmeli, zamanından önce ayağa kaldırılmamalı ve yürütece konmamalıdır.


Bedia KOCABALKAN
Çocuk fizyoterapisti  ve Bobath terapisti
2018